Функционалдық сауаттылық – Қазақстан Республикасындағы білім сапасын арттырудың негізгі көрсеткіші, тез өзгеретін әлемде табыс пен әлеуметтік бейімделуді қамтамасыз ететін білім беру қажеттілігі.
Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсу, оған тез бейімделу және қызмет ету қабілеті. Функционалдық сауаттылықтың негізі бастауыш мектепте қаланады.
Функционалды сауатты адам дегеніміз:
әлемге бағдарланған және қоғамдық құндылықтарға, күтуге және мүдделерге сәйкес әрекет ету;
таңдау және шешім қабылдау жағдайында тәуелсіз бола білу;
өз шешімдеріне жауапкершілікті ала білу;
оқыту әдістемесін меңгеру және үнемі қайта даярлауға дайын болу;
білімнің негізгі және әртүрлі салаларындағы құзыреттер жиынтығын иелену;
ол үшін стандартты емес жағдайда шешім іздеу әдеттегі құбылыс болып табылады;
кез келген қоғамда оңай бейімделетін және оған белсенді түрде әсер ете алатын;
адамдар арасындағы қарым-қатынас құралы ретінде ауызша және жазбаша сөйлеуде еркін сөйлеу;
заманауи ақпараттық технологияларды жетік меңгерген.
Халықаралық зерттеулердің (PISA, TIMSS) нәтижелері қазақстандық оқушыларда салыстыру, корреляция, салыстыру, жалпылау, әртүрлі сапада құбылыстар арасындағы байланыс нүктелерін табу, сондай-ақ жалпылама жинақталған идеяларды табу дағдыларының төмен деңгейін көрсетеді. басқа сипаттағы білім. Мектеп оқушылары алған білімдері мен дағдыларының «бөтендігін» көрсетеді. Олар әлем туралы үзінді ақпарат алады. Студенттер жаңадан өткен материалды бұрын өтілген материалмен байланыстыруды, басқа пәндер бойынша білімдерін сабақта қолдануды білмейді.
Математиканы оқытудағы инновациялар өмірлік дағдылардың құрамдас бөлігі ретінде математикалық сауаттылықты өзекті етумен байланысты. PISA-да математикалық сауаттылық оқушылардың қабілетін білдіреді:
қоршаған шындықта туындайтын және математиканың көмегімен шешуге болатын мәселелерді тану;
осы есептерді математика тілінде құрастыру;
бұл есептерді математикалық фактілер мен әдістерді қолдана отырып шешу;
қолданылатын шешу әдістерін талдау;
қойылған мәселені ескере отырып алынған нәтижелерді түсіндіру;
шешімнің нәтижелерін тұжырымдау және жазу.
Жоғарыда айтылғандардан шығатыны: функционалдық математикалық сауаттылық оқушының мектепте оқу барысында алған математикалық білімін пәнаралық және тәжірибелік-бағдарлы мазмұндағы әртүрлі мәселелерді шешуге, одан әрі білім алу және қоғамда табысты әлеуметтену үшін пайдалана білуін білдіреді.
Математика сабағында оқушылардың математикалық сауаттылығын қалай дамытуға болады? Біз практикалық мәселелердің шешімдерін ұсынамыз. Практикалық мазмұндағы есеп деп қоршаған шындықтағы, сабақтас пәндердегі математиканың қолданыстарын ашатын, оны қазіргі өндірісті ұйымдастыруда, технологияда және экономикада, қызмет көрсету саласында, күнделікті өмірде қолдануды енгізетін математикалық есеп түсініледі. еңбек операцияларын орындауда.
Математиканың өмірде қолданылу аясының сан алуандығын, оның шынайы дүниені бейнелеуінің өзіндік ерекшелігін және мынадай дидактикалық мақсаттарға қол жеткізуді ашу үшін оқу процесінде практикалық мазмұны бар тапсырмаларды пайдаланған жөн:
жаңа математикалық ұғымдар мен әдістерді енгізуге мотивация;
оқу материалын иллюстрациялау;
пән бойынша білімдерін бекіту және тереңдету;
практикалық дағдылар мен дағдыларды қалыптастыру.
Міне, осындай тапсырмалардың мысалдары:
- Ойын алаңының ұзындығы 4 м, ені 3 м.Қауіпсіз ойнау үшін жағы 2 дм болатын шаршы пішінді резеңке төсеніштер қажет. Сізге қанша ойын алаңшасы қажет?
- Бақшаның ұзындығы 50 м, ені 40 м.Бұл бақтың 750 м2 алаңында жидек дақылдары, ал қалған бөлігінде жеміс ағаштары өседі. Жеміс ағаштары қанша шаршы метрді алып жатыр?
- Гаражды салу үшін сіз көбік блоктарының негізін пайдалана аласыз. Көбік блоктарының негізі үшін 2 м3 көбік блоктары және 3 қап цемент қажет. 1 м3 пеноблок 20 000 теңге, цемент қапшығы 1 000 теңге тұрады. Гараж салу қанша тұрады?
- Сарай салу үшін цементтен 6 қап цемент, әрқайсысы 50 келі, құм екі есе, қиыршық тас 4 есе көп әкелінді. Бетонды дайындау үшін осы материалдардың үштен бірі пайдаланылды. Неше килограмм материал қалды?
- Ұзындығы 200 м, ені 100 м кем жер учаскесі қоршаумен қоршалу керек. Бір аралықтың ұзындығы 2 м болса, неше қоршау керек болады?
Функционалдық сауаттылық бойынша әдістемелік әдебиеттер:
https://umckrg.gov.kz/files/loader/1624960751228.pdf